Czym są, jak działają parabanki?

Parabanki to firmy pozabankowe udzielające pożyczek oraz innych ofert finansowych działające poza rynkiem bankowym. Wiele się o nich mówi i o ryzyku jakie niesie korzystanie z ich usług. Mimo to cieszą się dużą popularnością – warto więc wiedzieć czym są i jak działają.

• Czym jest parabank?
• Parabanki, a prawo
• Jak działają parabanki?
• Czy warto korzystać z parabanków?

Czym jest parabank?

Parabank dla wielu osób jest tworem co najmniej trudnym do pojęcia. Może się to wiązać z tym, iż w polskim prawie nie występuje żadne opis, który wyjaśniałby jasno to pojęcie. Posługując się w miarę prostą definicją, można powiedzieć, że parabank to podmiot, którego działalność w dużym stopniu przypomina funkcjonowanie banku. Nie opiera się on jednak na prawie bankowym, a tym samym na systemie gwarancji jakie daje KNF NBP, a na prawie cywilnym i gospodarczym. Innymi słowy, parabanki nie podlegają regulacjom standardowym dla banków, nie mają też żadnych zabezpieczeń, a co za tym idzie, korzystanie z ich usług może wiązać się z ryzykiem utraty pieniędzy.

Nie oznacza to jednak, że parabanki działają całkowicie samowolnie – czuwa nad nimi Polski Związek Instytucji Pożyczkowych, nie on jednak siły sprawczej, to jest nie może kontrolować i pilnować działania każdej firmy pożyczkowej.

Parabanki, a prawo

Jak już wiemy parabanki nie podlegają prawu bankowemu, a więc jakiemu w takim przypadku? Cała działalność firm pożyczkowych opiera się na Kodeksie Cywilnym, a konkretnie na ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. kc. Co za tym idzie, jest to zapis stary, niezmieniany oraz przez wiele osób uważany za zbyt ogólny, przez co nie jest w stanie w pełni regulować warunków działania takich instytucji finansowych.

Innym ważnym dokumentem prawnym, na którym muszą opierać się parabanki, jest ustawa antylichwiarska. Weszła ona w życie dosyć późno, bowiem w 2016 roku, choć przez rząd została przyjęta rok wcześniej. Z racji masowych otwarć nowych firm pożyczkowych, ustawa ta zaczęła regulować zasady weryfikacji parabanków i ich działania, w tym ukróciła tradycję ukrytych opłat, będących poza odsetkowymi kosztami pożyczki. Na ich podstawie na klientów były nakładane gigantyczne opłaty. Została również ograniczona wysokość maksymalnych odsetek, jakie firma może nałożyć na pożyczkobiorcę, a także określiła konieczność rzetelnej informacji.

Jak działają parabanki?

Jak w takim wypadku działają parabanki? Zostało już wspomniane, że działalność firm pożyczkowych przypomina bankową, trzeba jednak pamiętać, że są to prywatne firmy niemające nic wspólnego z NBP. Funkcjonują one na zasadzie piramidy finansowej, to znaczy, że zysk konkretnej osoby jest uzależniony od wpłat kolejnych klientów. Innymi słowy firma pożycza pieniądze na procent, które w momencie dokonania wpłaty są kapitałem do kolejnej pożyczki dla innego klienta.

Jeżeli ktoś nie ureguluje długu, firma nie będzie mieć pieniędzy na udzielenie wypłaty innej osobie. Jest to ryzykowna i mocno niestabilna struktura, która w momencie większej ilości wypłat i braku zysków – runie.

Parabanki nie są ubezpieczone i nie podlegają KNF, więc w momencie gdy wykładamy własne pieniądze, na przykład w celu inwestycji, w razie strat nie ma możliwości odzyskania funduszy. Klienci banków pod tym względem mają lepiej i nawet w przypadku upadku instytucji finansowej, pieniądze wypłacane są z funduszu gwarancyjnego. Parabanki temu nie podlegają.

Czy warto korzystać z parabanków?

Parabanki cieszą się dużą popularnością głównie ze względu na możliwość szybkiego pozyskania pieniędzy przy niewielkich formalnościach. Pomimo zagrożeń i tego, że wciąż przypomina się o ryzyku z tym związanym, Polacy chętnie korzystają z usług firm pożyczkowych. Trzeba mieć świadomość zagrożenia i tego, że koszty mogą być wyższe niż w banku, ale jeżeli wybieramy ofertę zgodną z naszymi możliwościami i po przeanalizowaniu wszystkich „za” i „przeciw” jesteśmy pewni swojego wyboru – możemy to ryzyko zminimalizować. Trzeba jednak uważać – parabanki i łatwość w uzyskaniu gotówki, nawet przez osoby bez zdolności kredytowej czy z długami może doprowadzić do dużych problemów finansowych.

Jeżeli więc chcemy korzystać z takich usług, powinniśmy wybierać sprawdzone firmy (KNF publikuje na swojej stronie listę firm nierzetelnych z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa) i decydować się na to rozwiązanie tylko wówczas, gdy mamy pewną sytuacją finansową oraz możliwości spłaty zobowiązania. To rzecz jasna odnosi się do każdego typu pożyczki czy kredytu – pożyczając, trzeba mieć świadomość konieczności zwrotu pożyczki.